Niekiedy wśród dłużników, wobec których komornik rozpoczął już swoje postępowanie, panuje przekonanie, że nic nie można zrobić – a więc jedyną szansą na oddłużenie jest zakończenie wszystkich czynności podjętych przez komornika lub ewentualnie pełna spłata należności i to z doliczonymi znacznymi kosztami postępowania egzekucyjnego, nie mówiąc o kosztach sądowych poniesionych przez wierzyciela na poprzedzających etapach. Panuje częściowo uzasadnione przekonanie,, że bezwzględnym obowiązkiem dłużnika jest poddanie się wszystkim czynnościom egzekucyjnym podejmowanym przez komornika. Trudno przecież walczyć z zajęciem konta, wynagrodzenia czy licytacją. Te czynności podejmowane są poza dłużnikiem i bez jego udziału.To nie jest jednak do końca prawda, że absolutnie nic już nie da się zrobić. Dłużnikowi w ramach prowadzonego postępowania egzekucyjnego przysługuje szereg uprawnień, z których korzystanie może oznaczać nawet wstrzymanie egzekucji komorniczej czy „zablokowanie” komornika. Oczywiście w praktyce nie jest to łatwe, należy jednak pamiętać, że – zwłaszcza, gdy dłużnik znajduje się w trudnej sytuacji materialnej – wstrzymanie czynności egzekucyjnych w postępowaniu zmierzającym do odzyskania należności, może przynieść sporą ulgę. A więc jak „zablokować” komornika?
Zobacz też: Jak negocjować z komornikiem?
Jak wstrzymać egzekucję komorniczą?
Postępowanie egzekucyjne komornik prowadzi na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Analiza regulacji tego Kodeksu pozwala także na udzielenie odpowiedzi na pytanie jak zablokować komornika. W pierwszej kolejności należy zbadać, czy nie zachodzą przesłanki do zawieszenia i/lub umorzenia postępowania. Są nimi m.in. brak zdolności procesowej wierzyciela lub dłużnika, czy ich śmierć. Jednak w praktyce największe znaczenie ma zawieszenie egzekucji komorniczej na wniosek. Rzeczywiście spośród wszystkich przypadków, kiedy ma miejsce zawieszenie egzekucji komorniczej, jest ono efektem złożenia odpowiedniego wniosku, ale też częściowo prowadzenia rozmów z komornikiem i samym wierzycielem, który może wyrazić na to zgodę.
Zgodnie z art. 820 Kodeksu postępowania cywilnego, organ egzekucyjny zawiesza postępowanie na wniosek wierzyciela. Natomiast na wniosek dłużnika postępowanie ulega zawieszeniu, jeżeli sąd zawiesił natychmiastową wykonalność tytułu lub wstrzymał jego wykonanie albo dłużnik złożył zabezpieczenie konieczne według orzeczenia sądowego do zwolnienia go od egzekucji. W doktrynie wyraża się słuszne stanowisko, zgodnie z którym podmiotem niejako dysponującym postępowaniem egzekucyjnym jest wierzyciel. W związku z tym ustawodawca pozostawił mu właściwie pełną swobodę w zakresie wnioskowania o zawieszenie egzekucji komorniczej. Mówiąc inaczej, wierzyciel w każdej chwili ma prawo zdecydować, że nie chce już dłużej prowadzić postępowania egzekucyjnego, którego podstawowym celem jest „przymuszenie” dłużnika do uregulowania zobowiązania. Stąd uwzględnienie takiego wniosku wierzyciela następuje praktycznie automatycznie. Nie jest zatem wykluczone, a wręcz prawdopodobne, wynegocjowanie z wierzycielem warunków spłaty zadłużenia nawet na tym etapie. Inaczej zaś sprawa przedstawia się w przypadku ubiegania się o zawieszenie egzekucji komorniczej przez dłużnika.
Zobacz też: Czym jest upadłość konsumencka?
W takim przypadku – stosownie do przywołanego przepisu – uwzględnienie wniosku możliwe jest tylko wówczas, gdy zajdzie jedna z następujących okoliczności: sąd uchyli natychmiastową wykonalność tytułu wykonawczego lub wstrzyma wykonanie tytułu wykonawczego bądź, gdy dłużnik złoży zabezpieczenie konieczne według orzeczenia sądowego do zwolnienia go od egzekucji. Przy czym należy pamiętać, że każda z tych okoliczności może zajść po spełnieniu dodatkowych przesłanek, co z kolei oznacza, że wstrzymanie czynności egzekucyjnych w postępowaniu egzekucyjnym przez dłużnika nie jest sprawą łatwą. Jednak w żadnym wypadku nie oznacza to, że niemożliwą, choć oczywiście osiągniecie zawieszenia egzekucji w wyniku porozumienia z wierzycielem, jest z pewnością bardziej skuteczne.
Przykładowo można wskazać, że do uchylenia natychmiastowej wykonalności tytułu wykonawczego dochodzi wówczas, gdy dojdzie do zmiany bądź uchylenia samego orzeczenia lub gdy sąd uchyli postanowienie o nadaniu wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności. Natomiast ze wstrzymaniem wykonania tytułu wykonawczego mamy do czynienia wówczas, gdy wniesiono zażalenie, a sąd zdecydował o takim wstrzymaniu. Również jedynie na podstawie decyzji sądu – a nie z mocy samego prawa – następuje wstrzymanie czynności egzekucyjnych w postępowaniu w przypadku, kiedy zgłoszono wniosek o przywrócenie terminu. Co prawda są to jedynie przykładowe okoliczności, kiedy zachodzi bądź może zajść wstrzymanie egzekucji komorniczej – obok nich istnieje możliwość zablokowania komornika prowadzącego np. egzekucję z nieruchomości lub egzekucję alimentów.
Jak wstrzymać egzekucję z nieruchomości?
Odpowiedź na pytanie jak wstrzymać egzekucję komorniczą z nieruchomości, zależy przede wszystkim od okoliczności mających stanowić podstawę na wstrzymanie egzekucji komorniczej. W praktyce wchodzą tu w grę dwa rodzaje argumentów: próba zawieszenia lub umorzenia egzekucji, albo próba podjęcia standardowych środków zmierzających do wstrzymania egzekucji z danego składnika majątku dłużnika – w tym przypadku nieruchomości. Mówiąc inaczej osoby zastanawiające się jak wstrzymać egzekucję komorniczą z nieruchomości mają kilka narzędzi prawnych możliwych do wykorzystania. Przy czym należy pamiętać, że zablokowanie czynności komornika w tego rodzaju przypadkach nie jest proste. To jak wstrzymać egzekucję komorniczą z nieruchomości, zależy od indywidualnych okoliczności sprawy.
W omawianych tu sytuacjach dłużnik może więc skorzystać z tzw. powództwa przeciwegzekucyjnego, dążąc do pozbawienia wykonalności – w całości lub w części – tytułu wykonawczego. Jest to uniwersalne rozwiązanie, bez względu na to z jakiego składniku majątku jest ona prowadzona. Wśród okoliczności umożliwiających uwzględnienie powództwa przeciwegzekucyjnego, najczęściej stosuje się wygaśnięcie zobowiązania po rozpoczęciu egzekucji (np. w wyniku jego spłaty), czy też skuteczne zaprzeczenie przez dłużnika zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności.
Sposobem na powstrzymanie egzekucji z nieruchomości może okazać się także złożenie skargi na opis i oszacowanie nieruchomości. Podstawowym celem tego środka jest wykazanie, że nieprawidłowo przeprowadzono jedną z kluczowych czynności w całym postępowaniu egzekucyjnym z nieruchomości, jaką jest właśnie jej opis i oszacowanie. W przypadku, gdy komornik podejmuje inne ze swoich czynności niezgodnie z prawem – lub też nie podejmuje tych, do których jest zobowiązany – zawsze można złożyć do sądu nadzorującego egzekucję skargę na czynność komornika. W każdym razie, biorąc pod uwagę, że dla wielu dłużników nieruchomość jest głównym składnikiem majątku, od tego jak zablokować komornika, może zależeć ich przyszłość.
Jak wstrzymać egzekucję alimentów?
Nieco inaczej sprawa przedstawia się w przypadku egzekucji zaległości alimentacyjnych. Należy pamiętać, że przepisy polskiego prawa w zdecydowanie najmniejszym stopniu chronią dłużników alimentacyjnych, co z kolei przekłada się na szerokie i daleko idące możliwości egzekwowania tego rodzaju należności przez powołane w tym celu organy, chociażby w zakresie prawa zajęcia wyższych sum pieniędzy, niż w przypadku egzekucji innego rodzaju zobowiązań. Nie oznacza to jednak, że dłużnik alimentacyjny w ogóle pozbawiony jest możliwości obrony. Stąd zawsze warto postawić sobie pytanie jak wstrzymać egzekucję alimentów?
Zobacz też: Kiedy długi się przedawniają?
I znowu, w tym przypadku najlepszym rozwiązaniem jest skorzystanie z ogólnych uprawnień dłużnika do wnioskowania o wstrzymanie egzekucji bądź do zaskarżenia poszczególnych czynności przeprowadzonych przez komornika. Należy jednocześnie podkreślić, że ustawodawca pozwala na zajęcie wynagrodzenia za pracę czy odłożonej przez dłużnika alimentacyjnego gotówki w wyższej wysokości, niż w przypadku egzekucji innych należności pieniężnych. Jednak nie oznacza to, że komornik może zająć całość oszczędności dłużnika – stąd zawsze warto kontrolować, czy poczynione przez niego obliczenia zostały przeprowadzone w sposób prawidłowy. Każda pomyłka otwiera możliwość zaskarżenia czynności, co tym samym przynosi pozytywną odpowiedź na pytanie jak wstrzymać egzekucję alimentów.
Bez względu na to, z egzekucją jakich należności mamy do czynienia oraz z jakich składników majątku dłużnika się ona dokonuje, zawsze spłata należności oznacza zakończenie postępowania egzekucyjnego. Dlatego jest to – przynajmniej w teorii – najprostszy sposób na zablokowanie komornika, choć właściwie każdy dłużnik wie, jak trudno znaleźć odpowiednie środki na pokrycie wszystkich praw wierzycieli. Jeżeli jednak dłużnik nie ma możliwości uregulowania zaległości, powinien aktywnie brać udział w prowadzonym przeciwko sobie postępowaniu egzekucyjnym, korzystając ze wszystkich z przysługujących mu praw. W ten sposób nie tylko zabezpieczy swoje interesy przed bezprawnymi działaniami komorników – do których niestety dochodzi stosunkowo często – ale również zyska szereg możliwości wstrzymania egzekucji. O ile więc trudno udzielić pasującej do realiów każdego przypadku odpowiedzi na pytanie, jak wstrzymać egzekucję komorniczą, o tyle zawsze należy poszukiwać rozwiązań prawnych dostosowanych właśnie do sytuacji, w jakiej znalazł się dłużnik. W każdym razie nie ma wątpliwości, że warto podjąć ten wysiłek – tym bardziej, że jego efektem jest po prostu ulga od długu.