Brak spłaty długów – w zdecydowanej większości przypadków – kończy się egzekucją komorniczą, do której może dojść po wygraniu sprawy sądowej przez wierzyciela. Co prawda od tej zasady istnieje kilka wyjątków, na mocy których komornik może rozpocząć swoje czynności nawet bez wyroku czy postanowienia sądu. Jednak bez względu na to, na jakiej podstawie rozpoczyna się egzekucja najczęściej jednym z jej podstawowych elementów jest zajęcie gotówki znajdującej się w posiadaniu dłużnika, w tym przede wszystkim zgromadzonej na jego koncie. Wynika to głównie ze względów praktycznych: po prostu jest to najłatwiejszy sposób na odzyskanie należności. Stąd warto, aby każdy dłużnik wiedział ile komornik może zająć z konta bankowego. W tym kontekście kluczowe znaczenie ma określenie ile wynosi kwota wolna od zajęcia komorniczego, co z kolei przekłada się na odpowiedź na dwa inne, równie ważne pytania: ile z wynagrodzenia może zabrać komornik oraz ile komornik zajmie z emerytury?
Zobacz też: Czego nie może komornik?
Zasady działalności komornika
Jednak zanim zastanowimy się ile komornik może zająć z konta bankowego, warto po krótce przybliżyć, na jakich zasadach prowadzi się egzekucję komorniczą. Każdy komornik jest funkcjonariuszem publicznym działającym przy sądzie rejonowym, a jego podstawowym zadaniem jest egzekucja należności cywilnoprawnych na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Warto wspomnieć, że egzekucją świadczeń publicznoprawnych zajmują się wyspecjalizowane organy państwowe, działające na przede wszystkim na podstawie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Zobacz też: Oddłużanie komornicze
Bez względu na okoliczności czynności egzekucyjne podejmowane przez komornika zawsze muszą mieć ścisłą podstawę w przepisach prawa, a samo postępowanie przebiega pod nadzorem sądu. Z tego względu komornik po prostu nie może dowolnie przeprowadzać czynności egzekucyjnych, według własnego uznania decydując o tym, w jaki sposób będzie odzyskiwał należności na rzecz wierzyciela. Stąd też w przypadku przekroczenia prawa przez komornika, dłużnik po prostu powinien korzystać z przysługujących mu środków obrony jego uprawnień, chociażby w postaci powództwa przeciwegzekucyjnego czy skargi na czynność komornika.
Egzekucja z rachunku bankowego
Jak już zostało wspomniane, zajęcie środków pieniężnych należących do dłużnika, zwłaszcza zdeponowanych na jego koncie bankowym, należy do najczęściej spotykanych środków egzekucyjnych. Przed przystąpieniem do analiz dotyczących tego ile komornik może zabrać z konta bankowego, należy podkreślić, że początkiem tego rodzaju egzekucji jest przesłanie przez komornika do banku, w którym dłużnik posiada rachunek zawiadomienia o zajęciu wierzytelności pieniężnej. Odpis tego zawiadomienia przesyła się także dłużnikowi, a podstawowym skutkiem tej czynności jest „blokada” zgromadzonych na rachunku środków – do wysokości wierzytelności. A więc mówiąc inaczej komornik nie może „zablokować” więcej oszczędności dłużnika, niż wynosi wartość jego długów.
W momencie zajęcia rachunku – co jasno wynika z orzecznictwa sądów – komornik nie ma możliwości weryfikacji, jakie środki się na nim znajdują. Stąd też dłużnik dopiero po dokonaniu tej czynności może wskazywać, że komornik „zablokował” środki niepodlegające egzekucji. To zaś, ile komornik może zabrać z konta bankowego zależy przede wszystkim od tego, na jakim poziomie została ustalona kwota wolna od zajęcia komorniczego. Niestety, prawodawca nie określił jednolitej kwoty pieniędzy niepodlegającej zajęciu, a więc za każdym razem ustalenie jej wysokości wymaga podjęcia bliższych analiz, uzależnionych w dużej mierze od tego, z jakiego źródła pochodzą określone środki pieniężne. A więc ile komornik może zabrać z pensji?
Zobacz: Jak wstrzymać egzekucję komorniczą?
Egzekucja z wynagrodzenia za pracę – ile z wynagrodzenia może zabrać komornik?
W przypadku egzekucji z wynagrodzenia za pracę zastosowanie znajdą przepisy Kodeksu pracy. Zgodnie z nimi zasadą jest zakaz potrącania minimalnego wynagrodzenia za pracę. Oznacza to, że – co do zasady – na pytanie czy komornik może zająć najniższą krajową, należy odpowiedzieć negatywnie. Jednak od reguły tej istnieje kilka wyjątków, które mają bardzo duże, praktyczne znaczenie. Przede wszystkim komornik ma prawo zająć aż 3/5 minimalnego wynagrodzenia za pracę w przypadku egzekucji świadczeń alimentacyjnych. W zakresie egzekucji innego rodzaju świadczeń w dyspozycji dłużnika zawsze należy pozostawić połowę jego wypłaty. Co istotne, obliczeń tych dokonuje się od kwoty netto. W każdym przypadku ustaloną kwotę niepodlegającą zajęciu pomniejsza się o jej 1/30 część za każdy dzień pozostały do najbliższej wypłaty.
Z tych względów właściwie jasne jest, że to ile komornik może zabrać z pensji zależy od szeregu różnego rodzaju okoliczności. Dlatego w przypadku egzekucji komorniczej z wypłaty – zwłaszcza, gdy jej wysokość równa się najniższej krajowej – warto, aby dłużnik skonsultował się ze specjalistą, który pomoże mu skutecznie bronić swoich praw. W końcu od tego, czy komornik może zająć najniższą krajową zależy być albo nie być wielu pracowników. Podobnie zresztą sprawa przedstawia się w przypadku pobierających innego rodzaju świadczenia, chociażby emerytalne bądź rentowe. A więc ile komornik może zająć z emerytury i renty?
Ile komornik może zabrać z renty?
To ile komornik zajmie z emerytury określa ustawa z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z jej przepisami regułą jest, że z tego rodzaju świadczenia komornik może zająć maksymalnie 25% jego wartości netto. Stąd więc to, ile komornik może zająć z emerytury, zależy od jej dokładnej wysokości netto, jednak praktycznie zawsze emerytowi należy pozostawić do dyspozycji 3/4 wartości jego świadczenia. Nieco inaczej postępuje się w przypadku egzekucji świadczeń alimentacyjnych – wówczas komornik może zająć aż 60% emerytury. Właściwie te same zasady stosuje się w przypadku rent. W każdym razie od tego ile komornik może zabrać z renty – która przeważnie nie jest zbyt wysokim świadczeniem – zależy miesięczny budżet rencisty stąd warto, aby zawsze kontrolował on poprawność dokonanych przez komornika wyliczeń.
Badając ile komornik zajmie z emerytury oraz renty zawsze należy wziąć pod uwagę także wysokość kwoty wolnej od potrąceń, która w tym przypadku również ustalana jest w zależności do rodzaju egzekwowanego świadczenia oraz rodzaju świadczenia, z którego następuje egzekucja (np. emerytura bądź renta). Kwota wolna od potrąceń w omawianych tu przypadkach stanowi procent emerytury bądź renty i wynosi obecnie odpowiednio 916,17 zł oraz 732,86 zł. Przy czym pierwszą w wymienionych sum stosuje się także do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Nie ma wątpliwości, że zarówno pracownicy, jak i emeryci oraz renciści, którzy popadną w zadłużenie mogą spodziewać się egzekucji komorniczej. Stąd warto zawczasu poszukiwać efektywnych sposobów wyjścia z zadłużenia – co jednak w żadnym wypadku nie oznacza, że dłużnicy muszą bezkrytycznie godzić się na każdą czynność podejmowaną przez komornika. Zawsze należy pilnie badać, czy komornik podejmuje swoje działania zgodnie z prawem, przede wszystkim kontrolując poprawność dokonanych obliczeń.