Różnego rodzaju zaległości wobec banków – zwłaszcza z tytułu kredytów bądź pożyczek – są jedyni z najczęściej spotykanych. W końcu dłużnicy w pierwszej kolejności – przeważnie – zaciągają zobowiązania w bankach bądź w instytucjach parabankowych. Dłużnicy posiadający zaległości wypływające z tego rodzaju umów powinni zdać sobie sprawę, że ich egzekucja – bez podjęcia przez nich stosownych działań – jest właściwie nieuchronna. Im więc wcześniej właściwie zareagują, tym dla nich lepiej. Tym bardziej, że w obrocie ciągle funkcjonuje wiele bankowych tytułów egzekucyjnych. Warto więc wiedzieć czym jest BTE i w jaki sposób można się przed nim bronić.
Bankowy tytuł egzekucyjny – prosty sposób na egzekucję długu
Bankowy tytuł egzekucyjny – określany w skrócie, jako BTE – był dokumentem, dzięki któremu bank mógł w prosty sposób wszcząć postępowanie egzekucyjne przeciwko swojemu klientowi, który zalegał wobec niego z terminowym uregulowaniem zaległości. Jeżeli więc poszukujemy odpowiedzi na pytanie czym jest BTE, to w najprostszy – choć zdecydowanie uproszczony sposób – można by go porównać do wyroku sądu, w którym ten zasądza dane świadczenie. Uprawomocnienie się tego rodzaju orzeczenia otwiera drogę do wszczęcia egzekucji komorniczej, a więc do przymusowego wyegzekwowania świadczenia np. w drodze zajęcia wynagrodzenia za pracę czy licytacji ruchomości i nieruchomości. Jednak tak samo, jak w przypadku wyroku sądu – który może być podstawą do wszczęcia egzekucji dopiero po nadaniu mu klauzuli wykonalności – bankowy tytuł egzekucyjny dopiero wówczas pozwalał na wszczęcie przeciwko dłużnikowi przez komornika postępowania egzekucyjnego, gdy został zatwierdzony przez sąd. W ten sposób bankowy tytuł wykonawczy – gdyż takie miano bankowy tytuł egzekucyjny zyskiwał po nadaniu mu klauzuli wykonalności – właściwie zastępował niejednokrotnie długie i żmudne postępowanie sądowe przeciwko dłużnikowi banku. Należy przy tym pamiętać, że wraz z rozwojem technologii elektroniczny bankowy tytuł egzekucyjny, generowany wręcz automatycznie na podstawie danych zgromadzonych w rejestrach informatycznych banków. Zarówno elektroniczny bankowy tytuł egzekucyjny, jak i ten w formie tradycyjnej, wystawiano na podstawie ksiąg bankowych dokumentujących wysokość zadłużenia określonego podmiotu wobec kredytodawcy.
Bankowy tytuł egzekucyjny – jak się bronić?
Warto podkreślić, że sam fakt wystawienia i przesłania dłużnikowi bankowego tytułu egzekucyjnego nie zamykał dłużnikowi możliwości obrony swoich praw. Wręcz przeciwnie, bankowy tytuł egzekucyjny (jak się bronić przed nim wyjaśnimy w tej części artykułu) stanowił pierwszy krok do egzekucji, a w ramach tego postępowania, jak wiadomo, dłużnikowi przysługuje szereg uprawnień. Nie inaczej działo się w przypadkach spraw, których podstawą był bankowy tytuł egzekucyjny. Sprzeciw – analogiczny do wykorzystywanego w innych postępowaniach egzekucyjnych – stanowił podstawowy instrument, z którego mógł skorzystać dłużnik w celu jego zwalczenia. Bankowy tytuł egzekucyjny – sprzeciw należało sporządzić zgodnie ze wszystkimi wymaganiami przewidzianymi dla pisma procesowego – mógł zostać uchylony przez sąd, co jednocześnie oznaczało utratę przez bankowy tytuł wykonawczy mocy obowiązującej, a w konsekwencji umorzenie postępowania egzekucyjnego. Osobną kwestią, jaką należy przeanalizować przy omawianiu przedmiotowego zagadnienia jest przedawnienie. BTE podlegał mu po upływie trzech lat od dnia jego wystawienia. Oczywiście w przypadku, gdy analogiczny termin minął od wymagalności zobowiązania, bank w ogóle nie mógł skorzystać ze swojego uprawnienia do wydania tytułu egzekucyjnego. W końcu przedawnienie – BTE nie jest w tym względzie wyjątkiem – ma za zadanie stabilizować stosunki gospodarcze, a jednocześnie mobilizować wierzyciela do sprawnego podejmowania czynności mających na celu zainicjowanie egzekucji. Z drugiej jednak strony przedawnienie pozwala dłużnikowi na uchylenie się od spłaty zobowiązania. Jego uregulowanie – po upływie terminu jest tylko dobrą wolą dłużnika, a postępowanie egzekucyjne przeciwko niemu nie może zostać zainicjowane.
BTE to już przeszłość
Jeżeli zastanowimy się czym jest BTE – a właściwie czym był bankowy tytuł egzekucyjny – to właściwie trudno mieć wątpliwości, iż instrument ten stanowił daleko idące uprawnienie banków. Omawianie go w czasie przeszłym jest uzasadnione tym, że przepisy pozwalające bankom na wydawanie tytułów egzekucyjnych zostały uchylone. Oznacza to, że aktualnie bankowy tytuł egzekucyjny nie może już zostać wydany, aczkolwiek te, które zostały przesłane do dłużników przed 27 listopada 2015 roku – a więc przed datą wejścia w życie zmian w prawie – zachowują swoją ważność. Tym samym na ich podstawie może być prowadzone postępowanie egzekucyjne, a dłużnicy – w jego ramach – zachowują wszelkie środki ochrony, w tym przede wszystkim możliwość złożenia zażalenia. W praktyce więc bankowy tytuł wykonawczy nadal funkcjonuje w obrocie, a dłużnicy nie raz zmagają się z konsekwencjami jego wystawienia.